Τα Άρθα μας

Αισθητηριακή διαταραχή σε άτομα με ΔΑΦ όλα όσα πρέπει…

Τι ονομάζουμε αισθητηριακή διαταραχή ;

Η αισθητηριακή διαταραχή ορίζεται ως μία δυσκολία επεξεργασίας ερεθισμάτων που λαμβάνουμε από το περιβάλλον μέσω των αισθήσεων μας και των πληροφοριών που λαμβάνουμε από το σώμα μας .  Τα αισθητηριακά ερεθίσματα είναι γνωστό πως προσλαμβάνονται από τους υποδοχείς των αισθητηριακών συστημάτων . Η όραση , η ακοή , η γεύση , η όσφρηση και η αφή αποτελούν τις πιο γνωστές αισθήσεις . Δυο επιπλέον αισθητηριακά συστήματα το αιθουσαίο  και το ιδιοδεκτικό παίζουν σημαντικό ρόλο στην επεξεργασία αισθητηριακών ερεθισμάτων με αντίκτυπο στην συμπεριφορά και την μάθηση του ατόμου .  Το αιθουσαίο σύστημα  το οποίο βρίσκεται στο εσωτερικό στο αυτί μας είναι εκείνο που μας δίνει πληροφορίες για την θέση του κεφαλιού μας , την ταχύτητα της κίνηση μας , την ισορροπία και τη θέση του σώματος στο χώρο . Ενώ από την άλλη το ιδιοδεκτικό το οποίο βρίσκεται στους μυς , τένοντες και τις αρθρώσεις μας δίνει πληροφορίες για το που βρίσκονται τα μέλη του σώματος μας στο χώρο για την πίεση . την έλξη των αρθρώσεων και την αίσθηση βάρους.  Πιο συγκεκριμένα όταν μιλάμε για διαταραχή αισθητηριακής ολοκλήρωσης αναφερόμαστε στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε στα συστήματα του κεντρικού νευρικού συστήματος τα οποία είναι το ακουστικό, οπτικό, αιθουσαίο, ιδιοδεκτικό, απτικό.

Υπάρχουν 3 κατηγορίες διαταραχής αισθητηριακής ρύθμισης

1. Υπερευαισθησία: εδώ υπάρχει ευαισθησία σε αισθητηριακά ερεθίσματα που λαμβάνονται από το εξωτερικό περιβάλλον (απτικά, ακουστικά, οπτική κ.λ.π). Έτσι μπορεί να υπάρχει αντιπάθεια και αποφυγή σε διάφορες υφές, αποφυγή θορυβώδη μερών, επιλεκτική διατροφή, διαταραχές ύπνου, ρηχότητα συναισθήματος, άρνηση σε αγκαλιά κλπ. )
2. Υπόευαισθησία: εδώ υπάρχει δυσκολία στην επεξεργασία ερεθισμάτων από το εξωτερικό περιβάλλον και απαιτείται μεγάλη ποσότητα αισθητηριακού ερεθίσματος για να ξεκινήσει η αισθητηριακή εγγραφή. Οπότε συναντάμε νωθρότητα στο άτομο, χαμηλό μυϊκό τόνο, έλλειψη ανταπόκρισης, αυστηρές ρουτίνες, δυσκολίες στο ξύπνημα κλπ.
3. Έντονη αισθητηριακή αναζήτηση: εδώ υπάρχει έντονη αναζήτηση ερεθισμάτων με διαρκή κίνηση, επιθετικότητα, παραγωγή ενοχλητικών θορύβων, αναζήτηση ακραίων αισθήσεων, δάγκωμα δακτύλων ή αντικειμένων, παρορμητικότητα, προβλήματα συγκέντρωσης, χαμηλή κοινωνικοποίηση κλπ.

Το περιβάλλον των ατόμων με διαταραχή αυτιστικού φάσματος γίνονται καθημερινά μάρτυρες δυσκολιών αισθητηριακού τύπου χωρίς πολλές φορές να γνωρίζουν η να μην μπορούν να το περιγράψουν για παράδειγμα : Όταν το παιδί μου βρίσκεται μέσα στην τάξη αντιδρά  με μια επιθετικότητα όταν τον ακουμπούν τα άλλα παιδιά και αποφεύγει να λερώνεται με υλικά όπως κόλλα , άμμο ,δαχτυλομπογιές . ‘η το παιδί μου επιθυμεί σφιχτές αγκαλιές και ζουλήγματα και βάζει περισσότερη δύναμη από αυτή που χρειάζεται στο μολύβι/παιχνίδια με αποτέλεσμα να τα σπάει . Ακόμα του αρέσει να στροβιλίζεται ,κινείται συνεχώς, δεν έχει ησυχία δεν κάθεται . Αυτά τα παραδείγματα είναι ενδεικτικά και αποτελούν μιας μορφής διαταραχή της αισθητηριακής επεξεργασίας –ρύθμισης του ερεθίσματος . Τα παιδιά με αισθητηριακές διαταραχές δεν είναι σε θέση να οργανώσουν το νευρολογικό τους σύστημα και να κάνουν ένα «διάλειμμα» όταν κάτι τους ενοχλεί ή να βοηθήσουν το σώμα τους να αναγνωρίσει ερεθίσματα που συνεχώς φαίνεται να μην παρατηρεί.  Όταν δεν νιώσουν καλά, δεν θα πάρουν μίαν ανάσα, δεν θα αναζητήσουν μία αγκαλιά από τους γονείς τους. Δεν θα δράσουν οδηγημένοι από μία εσωτερική ανάγκη για αυτορρύθμιση.  Κάποιες σημαντικές συμβουλές είναι κυρίως για παιδιά με υπερευαισθησία και έντονη αισθητηριακή αναζήτηση.  

• Χρειάζεται σταθερή ρουτίνα των καθημερινών δραστηριοτήτων του. Παιδιού όπως είναι το ξύπνημα συγκεκριμένη ώρα, η χρήση της τουαλέτας, το πλύσιμο δοντιών, το ντύσιμο, το πρωινό φαγητό.
• Το καθημερινό πρόγραμμα του παιδιού  θα βοηθούσε να είναι οπτικοποιημένο και τοιχοκολλημένο σε σημείο εμφανές για το παιδί ώστε να μπορεί να το βλέπει.
• Για τυχόν αλλαγές στο καθημερινό του πρόγραμμα, ειδικότερα αυτές που ξέρετε ότι θα ταράξουν το παιδί όπως κούρεμα, κόψιμο νυχιών κ.α., καλό θα ήταν να προετοιμάζετε το παιδί από πριν συζητώντας μαζί του και σημειώνοντας το σε ένα ημερολόγιο για το πότε πρόκειται να γίνει, σε εμφανές σημείο για το παιδί.
• το περιβάλλον του παιδιού να είναι ήρεμο, και να μην υπάρχει μεγάλη διάρκεια έκθεσης του σε ταραχώδη μέρη.
• Δημιουργία αισθητηριακής γωνίας χαλάρωσης του παιδιού με σωρό από μαλάκα μαξιλάρια , λούτρινα ζώα ίσως κάποια βιβλιαράκια αφής χαμηλό φωτισμό.

Πότε ένα παιδί χρειάζεται Εργοθεραπεία

Πολλοί γονείς στις μέρες μας αναρωτιούνται αν το παιδί τους μπορεί να χρειάζεται εργοθεραπεία. Συχνά πολλά παιδιά για να αντιμετωπίσουν κάποιες δυσκολίες που τους παρουσιάζονται σε καθημερινές δραστηριότητες χρειάζονται τη βοήθεια ενός εργοθεραπευτή.

Άν το παιδί σας παρουσιάζει συστηματικά 3 ή και παραπάνω σημάδια απο την λίστα μπορείτε να το βοηθήσετε ζητώντας την μια εργοθεραπευτική αξιολόγηση.

1. Χτυπάει το σώμα του στο χώρο καθώς έχει δυσκολία στο να υπολογίσει το σώμα και τη θέση του στο χώρο.
2. Δυσκολεύται και δεν επιθυμεί να χρησιμοποιεί τον εξοπλισμό της παιδικής χαράς.
3. Εμφανίζει καθυστέρηση στον λόγο και την ομιλία του.
4. Η ομιλία του είναι δυσνόητη και δεν έχει καλή άρθρωση.
5. Δεν ηρεμεί και κινείται συνέχεια.
6. Κατά την διάρκεια του παιχνιδιού αντιμετωπίζει δυσκολία στην κατανόηση της δομής και του νοήματος του παιχνιδιού (κανόνες και τρόπος παιχνιδιού).
7. Δεν του αρέσουν οι αγκαλιές, τα φιλιά.
8. Αντιμετωπίζει δυσκολία στο να κάνει φιλίες με παιδιά της ηλικίας του και προτιμά το παιχνίδι με παιδιά άλλης ηλικίας μεγαλύτερης ή μικρότερης.
9. Οι κινήσεις του είναι αδέξιες. Σκοντάφτει και πέφτει συχνά και η ισσοροπία του δεν είναι καλή.
10. Αντιμετωπίζει δυσκολία προσανατολισμού σε χώρους που δεν γνωρίζει καλά.
11. Καταστρέφει τα παιχνίδια του.
12. Αντιμετωπίζει δυσκολία με τις λεπτές κινήσεις. Δεν μπορεί να χειριστεί μικρά αντικείμενα και δυσκολεύεται να φτιάξει παζλ και να ζωγραφίζει μέσα σε πλαίσια.
13. Δυσκολεύεται να αυτοεξυπηρετηθεί. Αναλογικά με την ηλικία του δεν έχει τις δεξιότητες που του επιτρέπουν να κάνει καθημερινές δραστηριότητες. (δυσκολεία στο ντύσιμο, το φαγητό, δεν μπορεί να φορέσει τα παπούτσια του και να δέσει τα κορδόνια, να πλύνει τα δόντια του και να πάει τουαλέτα).
14. Είναι παθητικό, και απόμακρο.
15. Αποφεύγει ασυνήθιστα την καθημερινή περιποίηση του σώματος. (μπάνιο, χτένισμα, βούρτσισμα δοντιών, κόψιμο νυχιών).
16. Δεν εξερευνά το περιβάλλον.
17. Ο μϋικός του τόνος είναι ελαττωμένος δηλαδή μοιάζει να μην έχει δύναμη και αντοχή.
18. Έχει μεγάλη ευαισθησία στις αισθήσεις του (οσμές, γεύσεις, θορύβους ή αγγίγματα).
19. Δυσκολεύεται πολύ με το φαγητό. (λερώνεται πολύ κατά την διάρκεια του, τρώει μόνο συγκεκριμένες τροφές και υφές.
20. Γράφει πιέζοντας υπερβολικά ή ελάχιστα το μολύβι.
21. Κουράζεται εύκολα.
22. Η στάση του σώματός του είναι κακή είτε όταν κάθεται σε καρέκλα είτε π.χ. οκλαδόν.
23. Δεν έχει αυτοπεποίθηση.
24. Όταν του μιλούν δείχνει σαν να μην ακούει.
25. Έχει δύσκολο ύπνο.
26. Δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί σε μια δραστηριότητα ή αντίθετα συγκεντρώνεται τόσο πολύ και μετά δεν μπορεί να μεταβεί σε μια διαφορετική δραστηριότητα.
27. Δεν μπορεί να πιάσει σωστά το μολύβι.
28. Αντιστρέφει γράμματα και αριθμούς, δεν αφήνει διαστήματα μεταξύ των γραμμάτων και των λέξεων που γράφει, δυσκολεύεται να ξεχωρίσει και να γραψει γράμματα.
29. Αντιμετωπίζει δυσκολία στο να ακολουθήσει οδηγίες.
30. Έχει άγνοια κινδύνου. Δεν υπολογίζει την ασφάλειά του και των γύρων του.
31. Δεν μιμείται.
32. Δεν παίζει με τα παιχνίδια της ηλικίας του.
33. Δυσκολεύεται να μάθει καινούρια πράγματα και να κατακτήσει νέες δραστηριότητες.

Ο Εργοθεραπευτής για να κάνει την αξιολόγηση θα βασιστεί στα αναπτυξιακά ορόσημα και θα πάρει κλινικό ιστορικό. Έτσι θα μπορέσει να εκτιμήσει τις δεξιότητές και να κρίνει ξεχωριστά για το κάθε παιδί αν χρειάζεται εργοθεραπεία και τη μέθοδο που θα ακολουθήσει.