
Η Λογοθεραπεία στις Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ)
Τι εννοούμε με τον όρο ΔΑΦ ;
Οι Διαταραχές στο Φάσμα του Αυτισμού (ΔΑΦ) είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει μία ποικιλία νευροαναπτυξιακών διαταραχών .
Αυτές επηρεάζουν :
- Την επικοινωνία
- Την κοινωνικοποίηση
- Την συμπεριφορά
- Την ανάπτυξη
Η λογοθεραπεία ωφελεί τα άτομα με αυτισμό ;
Η λογοθεραπεία μπορεί να βελτιώσει συνολικά την επικοινωνία και την ικανότητά ενός παιδιού να δημιουργήσει σχέσεις και να γίνει πιο λειτουργικό στην καθημερινότητά του.
Είναι σημαντικό η λογοθεραπεία να συνοδεύει τα παιδιά με αυτισμό από την νηπιακή ηλικία έως και την ενηλικίωσή τους.
Σε ποιους τομείς επικεντρώνεται η λογοθεραπευτική αξιολόγηση ;
- Στις κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες
- Στην ανάπτυξη του παιχνιδιού
Τα παιδιά με αυτισμό μπορούν να παίξουν σε ένα αναπτυξιακό επίπεδο ανάλογο με εκείνο της ανάπτυξης του λόγου τους . Συνήθως όμως δεν εμπλέκονται αυθόρμητα σε συνθήκες παιχνιδιού .
Τείνουν να χρησιμοποιούν ένα παιχνίδι σε τελετουργικό επίπεδο , με επαναληπτικές και στερεοτυπικές κινήσεις , που μπορούν να αναπαράγονται για ώρες / ημέρες
- Στην ανάπτυξη του λόγου (λεκτική έκφραση – κατανόηση).
Εξετάζεται το επίπεδο λεκτικής έκφρασης και κατανόησης του προφορικού λόγου.
- Στην καθημερινή ρουτίνα
Αντλούνται πληροφορίες για τις καθημερινές δραστηριότητες , τις αγαπημένες ασχολίες κ.ο.κ
- Στην συμπεριφορά
- Φοβίες , διαταραχές ύπνου , εκρήξεις θυμού , επιθετικότητα & αυτοτραματισμοί.
- Αδυναμία προσαρμογής στο κοινωνικό περιβάλλον (έλλειψη ανταπόκρισης στα κοινωνικο-συναισθηματικά ερεθίσματα).
- Επαναλαμβανόμενα και στερεότυπα πρότυπα συμπεριφοράς (αντίσταση σε μεταβολές στην καθημερινή ζωή).
Γιατί μερικά παιδιά δεν μιλάνε καθόλου;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους κάποια παιδιά με αυτισμό δεν αναπτύσσουν τον λόγο.
Οι κυριότεροι παράγοντες που ευθύνονται γι’ αυτό είναι:
- Η σοβαρότητα του αυτισμού
- Το νοητικό δυναμικό του παιδιού
- Ειδική γλωσσική διαταραχή
Βοηθάει η υποστηρικτική επικοινωνία τα παιδιά με μη λεκτικό αυτισμό ;
Η υποστηρικτική επικοινωνία είναι μια μορφή οπτικής επικοινωνίας με την οποία τα παιδιά με αυτισμό κατανοούν καλύτερα την χρήση της γλώσσας .
Περιλαμβάνει είτε χειρονομίες/νοήματα είτε κάποιο γραφικό συμβολικό σύστημα που βοηθούν στην ανάδυση της γλώσσας .Κυρίως οι χειρονομίες αποτελούν πρώιμο στάδιο της ανάπτυξης της γλώσσας.
Μπορεί να καταλάβει τις χειρονομίες χωρίς να συνοδεύονται από λέξεις;
Τα παιδιά με αυτισμό δυσκολεύονται να κατανοήσουν το νόημα και μιας συγκεκριμένης χειρονομίας .
Ωστόσο οπτική επικοινωνία, στην οποία εντάσσονται και οι χειρονομίες είναι πιο εύκολα κατανοητή από τη γλώσσα.
Η συστηματική χρήση χειρονομιών σε συνδυασμό με την ομιλία βοηθά στην σύνδεση ενός συγκεκριμένου αντικειμένου ή μιας κατάστασης.
Ποιες άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις χρησιμοποιούνται σε μη λεκτικά παιδιά με αυτισμό ;
Το πρόγραμμα θεραπείας ΑΒΑ :
Η βασική αρχή της μάθησης της ΑΒΑ είναι η αντίληψη των συνεπειών μιας συμπεριφοράς και κατευθύνει το περιβάλλον να επιδράσει αποτελεσματικά σε μια συμπεριφορά.
Οι επιθυμητές συμπεριφορές ενισχύονται με επιβραβεύσεις και οι ανεπιθύμητες αγνοούνται.
Σύστημα Επικοινωνίας μέσω Ανταλλαγής Εικόνων (PECS) :
Τα άτομα που εκπαιδεύονται τη μέθοδο PECS αρχικά μαθαίνουν να πλησιάζουν και να δείχνουν την εικόνα του αντικειμένου που επιθυμούν στον «σύντροφο επικοινωνίας», και στη συνέχεια να την ανταλλάσσουν με το επιθυμητό αντικείμενο.
Πρόγραμμα « Makaton »
Το Makaton ενθαρρύνει την ανάπτυξη των γλωσσικών δεξιοτήτων παιδιών και ενηλίκων με επικοινωνιακές διαταραχές.
Αποτελείται από ένα βασικό λεξιλόγιο που περιέχει 450 λέξεις, νοήματα και σύμβολα. Είναι ένα ευέλικτο πρόγραμμα του οποίου ο στόχος είναι να διασφαλίσει ένα βασικό επίπεδο επικοινωνίας ώστε το άτομο να εκφράζει τις καθημερινές του ανάγκες.
Εντατική Αλληλεπίδραση (Intensive Interaction)
Bασική τεχνική της εντατικής αλληλεπίδρασης είναι η κοινωνική αλληλεπίδραση σε ένα ασφαλές επικοινωνιακό περιβάλλον.
Το ασφαλές περιβάλλον δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για τα άτομα με επικοινωνιακές δυσκολίες ώστε να εστιάσουν στο άλλο άτομο, να επεξεργαστούν τη συμπεριφορά του, να προσπαθήσουν αυθόρμητα να αλληλεπιδράσουν μαζί του και να μιμηθούν αυθόρμητα τις επικοινωνιακές τεχνικές.
Κοινωνικές Ιστορίες
Οι κοινωνικές ιστορίες είναι μικρές ιστορίες γραμμένες για άτομα με αυτισμό ή με άλλες σχετικές διαταραχές προκειμένου να περιγράψουν με ακρίβεια διάφορες κοινωνικές καταστάσεις.
Αφηγούνται και «τα όρια και τους κανόνες» που οι γονείς και οι ειδικοί θέτουν για να ελέγξουν την κοινωνική σύγχυση των παιδιών με αυτισμό.
TEACCH
To TEACCH αποτελεί ένα πρόγραμμα εναλλακτικής εκπαίδευσης για παιδιά με διαταραχές του αυτιστικού φάσματος. Εστιάζει στη δόμηση και οργάνωση του περιβάλλοντος , στην οργάνωση ημερήσιου προγράμματος και στη διαμόρφωση ατομικών συστημάτων εργασίας.
Floortime
Είναι μία εκπαιδευτική μέθοδος εστιάζεται στην οργάνωση του περιβάλλοντος και των δραστηριοτήτων.
Επιπλέον, ενισχύει τις δεξιότητες ανεξάρτητης εργασίας, επικοινωνίας, κοινωνικότητας, βοηθώντας τα άτομα με αυτισμό να αναπτύξουν ενδιαφέροντα στον ελεύθερό τους χρόνο.
Ποια προσέγγιση είναι πιο σωστή για την ανάπτυξη της επικοινωνίας;
Αυτή που λαμβάνει υπόψη της τη βασική δυσκολία των παιδιών με αυτισμό, που είναι η δυσκολία στην κοινωνική αλληλεπίδραση.
Για να επικοινωνήσει κάποιος θα πρέπει πρώτα να μάθει τι έχει να κερδίσει από αυτό, για ποιο πράγμα μπορεί να επικοινωνήσει και με ποιο τρόπο μπορεί να επικοινωνήσει.
Βασική επίσης προϋπόθεση είναι η προσαρμογή οποιουδήποτε επικοινωνιακού συστήματος στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες του συγκεκριμένου παιδιού και του περιβάλλοντός του.